ลิงค์หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
ประวัติความเป็นมา
คำขวัญของอำเภอภูผาม่าน
“ภูผาม่าน อุทยานขุนเขา ฝูงค้างคาวนับล้าน แลละลานถั่วเหลือง ฟูเฟื่องเครื่องดื่มสมุนไพร ตรุษไทเทศกาล”
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอภูผาม่านอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัดขอนแก่น และระยะทางจากแยกหนองเขียดถึงที่ว่าการอำเภอภูผาม่าน ประมาณ 10 กิโลเมตร ห่างจากชุมแพ ประมาณ 28 กิโลเมตร อยู่ห่างจากจังหวัดขอนแก่น 113 กิโลเมตร ห่างจากกรุงเทพมหานคร 554 กิโลเมตร มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 510 ตารางกิโลเมตร
ทิศเหนือ ติดต่อ อำเภอน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ และอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลยทิศใต้ ติดต่อ อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ
ทิศตะวันออก ติดต่อ อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น
ทิศตะวันตก ติดต่อ อำเภอน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์
ลักษณะภูมิประเทศ
สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบสูง ลักษณะเดิมเป็นดินปนทรายไม่อุ้มน้ำ พื้นที่บางส่วนทาง ตอนเหนือของอำเภอเป็นภูเขาและป่า ทางตอนใต้ของอำเภอมีแม่น้ำสายสำคัญ คือ แม่น้ำเชิญ ไหลผ่าน
สภาพด้านสังคม
ประชาชนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ ภาษาที่ใช้ในการสื่อสารมีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะเรียกว่า “ภาษาไทภูผาม่าน หรือ ภาษาไทคอนสาร" ครอบครัวเป็นลักษณะครอบครัวขยาย บ้านเรือนส่วนใหญ่เป็นบ้านไม้ 2 ชั้นชั้นล่างเป็นเป็นปูน มีบางส่วนเป็นชั้นเดียว มีสภาพคงทนถาวร มีรั้วรอบขอบชิด สภาพโดยรอบของบ้านมักเป็นป่ามีสุมทุมพุ่มไม้ค่อนข้างมาก ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม โดยการทำนาเป็นหลัก การทำนาได้รับผลผลิตปานกลาง อาศัยน้ำฝน ชลประทานระบบท่อ และคลองขนาดเล็ก มีแม่น้ำเซิน ซึ่งเป็นแหล่งน้ำธรรมชาติที่กั้นระหว่างพื้นที่อำเภอภูผาม่านและอำเภอคอนสารจังหวัดชัยภูมิ ประชาชนส่วนนึ่งนำน้ำจากแม่เซินมาใช้ในการทำเกษตรและเป็นแหล่งอาหารตามธรรมชาติได้อีกด้วย อาชีพรองคือการรับจ้างในเขตอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น โดยรับจ้างทออวนในโรงงานอุตสาหกรรม
ประเพณีท้องถิ่นสำคัญที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะ คือ ประเพณีตรุษไทหรือบุญเดือนสี่ จัดขึ้นในช่วงเดือน 4 (มีนาคม)ของทุกปี กิจกรรมสำคัญ คือ การขอขมาผู้สูงอายุเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ลูกหลาน การแข่งขันสะบ้า ซึ่งเป็นกีฬาพื้นบ้านที่สำคัญและเป็นเอกลักษณ์อันโดดเด่นของอำเภอภูผาม่าน นอกจากนี้ ยังมีประเพณีอื่นๆได้แก่ การแห่บั้งไฟ แห่เทียนพรรษา การรดน้ำดำหัว ลอยกระทง บุญข้าวจี่ บุญข้าวสาก เป็นต้น
สภาพปัญหาของประชากร คือ มีการเคลื่อนย้ายของประชากรเพื่อขยายแรงงานในถิ่นอื่น มีพฤติกรรมเสี่ยงทางด้านสุขภาพ ค่านิยมของวัยรุ่นหญิงและหญิงวัยเจริญพันธุ์ในบางพื้นที่เชื่อว่า การแต่งงานกับชาวต่างชาติจะทำให้มีฐานะร่ำรวยและสุขสบาย ส่วนหนึ่งจึงเกิดการเลียนแบบ ค่านิยมในการคบเพื่อนต่างเพศของวัยรุ่นและการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัยจึงมีความเสี่ยงมากขึ้น จากลักษณะอาชีพด้านเกษตรรม ประชาชนมีความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคภัยที่มากับดินและน้ำเช่น โรคเลปโตสไปโรซีส เมลลิออยด์โดซีส ประกอบกับสภาพโดยรอบชุมชนเป็นป่ามีสุมทุมพุ่มไม้ค่อนข้างมาก จึงเสี่ยงต่อการเกิดโรคไข้เลือดออกอีกด้วย อย่างไรก็ตาม ประชาชนในท้องถิ่นก็ยังมีความรักสามัคคีและให้ความร่วมมืออย่างดีในการพัฒนาท้องถิ่น
การเมือง
อำเภอภูผาม่านอยู่ในเขตเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เขต 6 สามารถเลือกสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้ 2 คน มีองค์การบริหารส่วนตำบล 4 แห่ง(ชั้น 5)มีเทศบาลตำบล 1 แห่ง มีเทศบาล 1 แห่ง ส่วนการเมืองท้องถิ่นเช่น การเลือกตั้งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน หรือสมาชิก อบต. ผู้ลงสมัครมักเป็นผู้ที่มีเครือญาติมากมีโอกาสตัดสินใจและเป็นตัวแทนของชุมชนยู่เสมอ บรรยากาศโดยทั่วไป พบว่า ประชาชนมีความสนใจด้านการเองอยู่ในระดับสูงโดยมีผู้ไปใช้สิทธิประมาณ 80 % ปัจจุบัน เจ้าของโรงโม่หินเทพประทาน ได้ดำรงตำแหน่งสมาชิกสภาจังหวัดขอนแก่น(สจ.) เขตพื้นที่ภูผาม่าน
การสาธารณสุข
โรงพยาบาลภูผาม่าน เป็นโรงพยาบาลชุมชนขนาด 30 เตียงให้บริการเครือข่ายบริการสุขภาพ ( CUP ) มีสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ 1 แห่ง มีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 6 แห่ง(สังกัด อบจ.ขอนแก่น) มีพื้นที่รับผิดชอบ 42 หมู่บ้าน ประชากร(Typearea) จำนวน 24,864 คน(ข้อมูล HDC 4.0 สสจ.ขอนแก่น ประมวลผลวันที่ 10 มิถุนายน 2562)
การสาธารณูปโภค อำเภอภูผาม่าน มีแม่น้ำที่สำคัญ คือ แม่น้ำเซิน มีน้ำตลอดทั้งปีแต่ปริมาณน้ำจะลดลงในช่วงฤดูแล้ง(เมษายน-มิถุนายน)ประชาชนส่วนใหญ่จะมีโอ่งขนาดใหญ่ที่ใช้กักเก็บน้ำฝนไว้อุปโภคบริโภคในครัวเรือนทำให้ลดปัญหาการขาดแคลนน้ำในช่วงฤดูแล้งลงได้นอกจากนี้ยังมีประปาส่วนภูมิภาคและระบบประปาหมู่บ้านทุกหมู่บ้าน
มีชุมสายโทรศัพท์ 1 แห่ง มีสาส่งสัญญาณโทรศัพท์ในเครือข่าย GSM DTAC TRUE บางบ้านที่เป็นพื้นอับสัญญาณจะมีการติดตั้งเสาสัญญาณโทรศัพท์ไว้ ประชาชนส่วนใหญ่มีโทรศัพท์เคลื่อนที่ทำให้เมื่อมีการเจ็บป่วยฉุกเฉินสามารถเรียกใช้บริการ 1669 ได้มีที่ทำการไปรษณีย์ 1 แห่ง มีสถานีบริการน้ำมันขนาดเล็ก 3 แห่ง
สถาบันการเงิน
มีธนาคาร 2 แห่ง คือ ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตรและธนาคารออมสิน
การคมนาคม
อำเภอภูผาม่าน เป็นอำเภอที่มีการคมนาคมไปมาสะดวก สามารถติดต่อได้หลายจังหวัด โดย รถยนต์โดยสารประจำทางธรรมดา และรถยนต์โดยสารประจำทางปรับอากาศ สำหรับการติดต่อระหว่างหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ มีถนนเชื่อมติดต่อถึงกันอย่างทั่วถึง และสามารถเดินทางได้สะดวก ทุกฤดูกาล mail
การประกอบอาชีพ
ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ
- เกษตรกรรม เช่น ทำนา ทำไร่ข้าวโพด ถั่วเหลือง มันสำปะหลัง และอ้อย เป็นต้น
- รับจ้างทั่วไปในเขตอำเภอภูผาม่านและเขตอำเภอชุมแพ
เขตพื้นที่ที่รับผิดชอบ อำเภอภูผาม่าน แบ่งการปกครองออกเป็น 5 ตำบล 42 หมู่บ้าน ประกอบด้วย
1. ตำบลโนนคอม จำนวน 8 หมู่บ้าน
2. ตำบลนาฝาย จำนวน 6 หมู่บ้าน
3. ตำบลภูผาม่าน จำนวน 9 หมู่บ้าน
4.ตำบลวังสวาบ จำนวน 10 หมู่บ้าน
5. ตำบลห้วยม่วง จำนวน 9 หมู่บ้าน
รวมทั้งสิ้น 42 หมู่บ้าน
1. อ้างอิง: ข้อมูลรายงาน PMQA สำนักงานสาธารณสุขอำเภอภูผาม่าน ปี 2561
2. แหล่งอ้างอิงอื่นๆ: "อำเภอภูผาม่าน"
3. ภูผาม่าน ตำนานเมืองทองคำ(อ.บุญจันทร์ บัวพา)